Tüp bebek, kadından alınan yumurtanın laboratuar ortamında spermle döllenmesi ve bu şekilde oluşan embryonun annenin rahmine yerleştirilmesi ile yapılan tedavidir. Transfer sonucunda içeriye yerleştirilen embryonun rahime tutunup, gebelik oluşturması beklenir.
Tüp bebek tedavisi artık yaygın olarak uygulanabilmektedir. En sık uygulanma nedeni;
- Tüplerin tıkalı olması ya da ameliyatla alınmış olması
- Ağır erkek infertilitesi ( kısırlığı ): Sperm sayısının ya da hareketliliğinin çok düşük olması, menide sperm olmaması ve spermlerin testisden alınması gerekliliği
- Kadın yaşının ileri olması, yumurta sayısının az olması
- Tüm diğer kısırlığa neden olabilecek ve başka tedavilerle sonuç alınamayan nedenler: endometriosis, yumurtlama bozuklukları, açıklanamayan infertilite
- Ailede çocuklara geçirebilecek genetik bir sorunun olması: Bu durumda tüp bebek tedavisi genetik testlerle birlikte yapılarak sağlıklı embryonun seçilip transfer edilmesi ile tedavi tamamlanır.
- Yumurtalık yetmezliği
Tüp bebek tedavisi bunun gibi sorunları olan çiftlerde yüksek başarı oranlarını da sağlamaktadır. Ancak yine de tüp bebek tedavisinin bazı olumsuz yönleri de vardır. Bunların en başında yüksek maliyet, kullanılan hormonal ilaçların yan etkileri, invaziv girişimler, çoğul gebelik ve dış gebelik sayılabilir.
Tüp bebek tedavisi yaklaşık 3 haftalık bir tedavi sürecini kapsar. Öncelikle yapılması gereken tedaviye girecek çiftlerin eğitimi, risklerin ve başarı olasılığının değerlendirilmesi, tedavide kullanılacak iğnelerin uygulamasının öğretilmesidir.
- Çok sayıda yumurta elde etmek için yumurtalıkların ilaç ve iğnelerle uyarılması
- Yumurtalıklardan yumurtaların toplanmesı ve erkekten sperm alınması
- Laboratuar ortamında yumurtaların spermle döllenmesi ve embryo gelişiminin izlenmesi
- Oluşan embryolardan, hastanın durumuna göre 1 ya da daha fazlasının rahim içine yerleştirilmesi
Tüm bu süreç boyunca çeşitli hormonal ilaçlar kullanılır: Yumurtalığı uyarmak için gonadotropinleri yumurtalar kontrolsüz ve erkenden çatlaması diye çatlamayı önleyici ilaçlar, çatlama zamanı geldiğinde yumurtaları toplamadan 36 saat önce yapılan çatlatma iğnesi ve transferden sonra gebeliği desteklemek ve embryonun rahime tutunmasını sağlayacak hormonal ilaçlar.
Bazen birden çok sayıda deneme gerekebilirken bazı çiftler ne yazık ki çok sayıda denemeye rağmen gebe kalamayabilirler.
Tüp bebek tedavisinde embryo transferinden yaklaşık 10- 12 gün sonra gebelik testi yapılır. Önerilen gebelik testinin kanda yapılmasıdır.
- Bu testte kan BhCG yani gebelik hormonu düzeyi 5 IU/ L nin altındaysa gebelik yoktur
- Gebelik hormonu >10 IU/L ise o zaman 48 saat sonra test tekrar edilerek değerin ikiye katlanıp katlanmadığına bakılmalıdır. Çünkü sağlıklı bir gebelikte hCG değeri, embryo transferinden sonraki ilk 21 günde her 48 saatte yaklaşık 2 katına katlanarak artar.
- Eğer artış yeterli değilse ya da değer öncekine göre düşüyorsa gebeliğin normal gitmediği söylenebilir.
Tüp bebek tedavisi sonucunda eğer gebelik testi positifse o zaman testten 10 gün sonra ilk ultrason yapılabilir. Bu ilk ultrasonda genellikle rahim içinde yerleşmiş gebelik kesesi izlenebilir. Kalp atımlarını duymak için 2 hafta daha beklemek gerekebilir. Sonraki takipleri doktorunuz belirleyecektir.
Dr Ebru Alper Youtube kanalımdan da Tüp bebek tedavisi ile ilgili videomu izleyebilirsiniz.